Heupdysplasie (HD)
Wat is heupdysplasie (HD) bij honden?
Heupdysplasie, ook wel HD genoemd, is een aandoening van de heupen. Voordat er inhoudelijk ingegaan wordt op HD, is het belangrijk om de anatomie van de heup te kennen. Het heupgewricht bestaat uit een heupkop (het bovenste stuk van het dijbeen), een heupkom (onderdeel van het bekken) en het gewrichtskapsel. Het heupgewricht valt in de categorie kogelgewrichten. Het is van belang dat de kop en de kom rond zijn en goed in elkaar passen omdat deze soepel moeten kunnen draaien. Bij een afwijking aan het heupgewricht kan op den duur artrose ontstaan. We zien heupdysplasie voornamelijk bij de grotere hondenrassen maar ook bij kleinere hondenrassen kan het voorkomen.
Over heupdysplasie bij honden
Bij een pup zijn de heupen volop in ontwikkeling. Deze ontwikkeling duurt het hele eerste jaar. Na een jaar zijn de groeischijven gesloten en is het gewricht als het ware klaar met ontwikkelen. Er wordt over heupdysplasie gesproken als er sprake is van een slechte ontwikkeling van het heupgewricht. De oorzaak van HD ligt in het feit dat het kapsel niet sterk genoeg is. Dit wil zeggen dat de aansluiting van de kop en de kom onvoldoende is. De kom kan daardoor erg ondiep worden en de kop is dan niet mooi rond maar wordt afgeplat. Deze (verkeerde) ontwikkeling veroorzaakt opnieuw meer speling aangezien de kop en de kom steeds slechter in elkaar gaan passen. Dit heeft overmatige slijtage (artrose) van het gewricht als gevolg.
Deze ontwikkeling zorgt ervoor dat de heup niet meer soepel kan bewegen, wat pijn veroorzaakt tijdens het bewegen. Een hond kan hierdoor moeilijker gaan lopen, mank gaan lopen of op andere manieren aangeven dat hij pijn heeft en het gewricht probeert te ontlasten. Vanaf de zes tot achttien maanden kunnen de pijnklachten optreden, mede afhankelijk van hoe ernstig de heupdysplasie is. De pijn kan verminderen als het kapsel dikker is geworden. Er is dan een meer stabiele situatie ontstaan maar dit neemt niet weg dat het heupgewricht afwijkend is en blijft. De kans dat de hond op latere leeftijd weer last krijgt van HD, is zeer groot. Dit komt met name door verdere slijtage en door ouderdomsverschijnselen.
Is heupdysplasie bij honden erfelijk?
Veel mensen vragen zich af of dat HD erfelijk is. De vraag kan direct met “ja” worden beantwoord. Het is namelijk een ziekte waarbij de aanleg in het DNA zit. Er zijn diverse factoren die hierin een rol spelen. Deze factoren zorgen ervoor dat de ene hond zich anders zal ontwikkelen dan de andere hond. Er zijn, zoals gezegd, verschillende factoren die van invloed zijn op heupdysplasie. De eerste factor is overgewicht. Als een hond te zwaar is, worden de gewrichten overbelast en dat houdt in dat hoe zwaarder de hond is, hoe groter de overbelasting. De tweede factor gaat terug naar de puppytijd. Wanneer een pup teveel te zware inspanning krijgt (te lang speelt, te zware objecten sjouwt, te lang doet aan touwtrekken, te jong aan de fiets meeloopt enz.) kan dat ervoor zorgen dat de gewrichten veel klappen krijgen en zich niet goed kunnen ontwikkelen. Sommige jonge honden moeten afgeremd worden omdat zij niet uit zichzelf stoppen met spelen. Tot slot kan HD ook worden veroorzaakt als honden teveel en te lang in zware grond lopen, zoals de duinen of bossen.
Wat zijn de symptomen van heupdysplasie bij honden?
Niet alle honden met HD zullen klachten ontwikkelen of verschijnselen vertonen. Of en hoeveel klachten er zullen ontstaan is van verschillende factoren afhankelijk, zoals de ernst van de gewrichtsverandering (vervorming), de leeftijd van de hond, de mate van beweging en bespiering en de pijngevoeligheid van de hond.
Toch is heupdysplasie op verschillende manieren te herkennen. Op het moment dat uw hond minder wil bewegen, kan dat duiden op HD. U merkt dat de hond minder speelt met andere honden of er zelfs bij gaat liggen. Het kan ook zijn dat uw hond na het liggen moeite heeft met opstaan en erg stijf is. Hij heeft veel moeite om op gang te komen. Een hond met HD kan ook kreupel zijn. De beide achterpoten kunnen dan pijn doen maar de poot met de meeste pijn zal de kreupelheid vertonen. Een hond kan ook ‘hoppen’ en zwaaien met zijn achterlijf als hij gaat lopen. Ook dit kan duiden op heupdysplasie. Wanneer u merkt dat uw hond pijn of moeite heeft met opstaan en lopen, dan kunt u het beste contact opnemen met uw dierenarts. Er kan dan gekeken worden of dat de gewrichten in orde zijn en of er sprake is van heupdysplasie.
Hoe ziet de diagnose van heupdysplasie bij honden eruit?
Om heupdysplasie en de ernst ervan te kunnen vaststellen, zal er een aantal onderzoeken worden uitgevoerd door de dierenarts. Er zal eerst een observatie plaatsvinden. Hierbij wordt gekeken naar de manier van bewegen. Heeft de hond veel pijn? Hoe bewegelijk is de hond? Wanneer blijkt dat het probleem zich voordoet in de heupen, is verder röntgenologisch onderzoek noodzakelijk.
Tijdens een röntgenologisch onderzoek wordt de hond op de rug gelegd waarbij de achterbenen parallel aan de tafel naar achteren worden getrokken. De knieschijven worden nu precies midden op het bovenbeen geprojecteerd. Aan de hand van de röntgenfoto’s kan worden vastgesteld of en waar de heupdysplasie zich voordoet. Als de röntgenfoto’s wijzen op HD, dan is op de foto te zien dat de kop en de kom niet aaneengesloten zijn. De kop is ondiep en de kop is afgeplat. In sommige gevallen is er een begin van artrose langs de rand van de kop en de kom te zien.
Het maken van de röntgenfoto’s wordt aangeraden wanneer honden minimaal twaalf maanden oud zijn. Er is een aantal hondenrassen waarbij het beter is om de röntgenfoto’s pas te maken wanneer zij achttien maanden oud zijn omdat zij dan vaak pas helemaal zijn uitgegroeid. Dat geldt voor de volgende rassen:
• Berghond van de Maremmen
• Bordeaux Dog
• Bullmastiff
• Duitse Dog
• Landseer E.C.T.
• Leonberger
• Mastiff
• Mastino Napoletano
• Newfoundlander
• Pyreneese Berghond
• Sint Bernard
Hoe gaat de behandeling van heupdysplasie bij honden in zijn werk?
Als er sprake is van heupdysplasie, dan zijn er verschillende behandelingsmethoden mogelijk. Voor welke behandeling er gekozen wordt, is afhankelijk van de ernst van de verschijnselen.
1. Medicatie
De pijn en stijfheid bij HD ontstaan door irritatie van het gewricht. Om deze irritatie tegen te gaan worden langdurige ontstekingsremmers voorgeschreven. Een veel gemaakte opmerking is dat het geven van ontstekingsremmers niet goed is omdat de hond de pijn dan niet meer voelt en dan meer kapot zou maken. Niets is echter minder waar. Er bestaat absoluut geen gevaar voor afscheuren van banden of gewrichtskapsel.
2. Goede balans in rust en beweging
Het is belangrijk om het gewricht van de hond voldoende rust te geven. De dierenarts geeft het advies om de hond 5 à 6 keer per dag aangelijnd uit te laten, maximaal 5 minuten per keer. Hoe lang dit advies moet worden opgevolgd, is afhankelijk van de ernst van de verschijnselen. Bij vermindering van de klachten kan de beweging langzaam worden opgevoerd. De beste beweging is rechtlijnig; zwemmen, trimmen of naast de fiets mee rennen. Let hierbij goed op de mate van intensiteit. De hond heeft de tijd nodig om rustig op te bouwen.
3. Pas op voor overbelasting
Zorg dat uw hond niet overbelast worden. Overbelasting kan op vele manieren veroorzaakt worden, zoals door wilde spelletjes, (te) intensieve wandeltochten in zware ondergronden, overmatig springen, traplopen en draaibewegingen.
4. Voorkom overgewicht
Overgewicht is een veel voorkomende oorzaak van gewrichtsklachten. Door de overbelasting op gewrichten neemt de kans op aandoeningen toe. Vraag uw dierenarts om advies wat betreft diëten en voeding.
5. Medische ingreep
In enkele gevallen is de HD dusdanig ernstig dat een medische ingreep de enige mogelijkheid is. Bekkenkanteling en de kunstheup zijn de meest voorkomende methoden om heupdysplasie te bestrijden. Welke methode het meest geschikt is voor uw hond, hangt voornamelijk af van de leeftijd. Bekkenkanteling wordt veel gebruikt bij jonge honden. Er wordt echter wel een voorwaarde gesteld aan deze ingreep: er is nog geen artrose gevormd. De kunstheup wordt veel gebruikt bij oudere honden. Wanneer de hond een zeer pijnlijk heupgewricht heeft met veel artrose, is dit de enige oplossing om de hond een pijnloos leven te laten leiden.
Hondenkussen bij heupdysplasie?
Tot slot is er ook een praktische oplossing voor heupdysplasie die de druk op gewrichten kan verminderen, namelijk een orthopedisch hondenkussen. Het MediDog orthopedisch hondenkussen bestaat uit een dubbele laag koud- en traagschuim die de hond optimale ondersteuning biedt tijdens de rust. Door het lichaamsgewicht in combinatie met de lichaamswarmte zakt de hond licht weg in de traagschuim toplaag. Drukpunten worden weggenomen wat resulteert in een orthopedisch correcte uitlijning van de wervelkolom en optimale ondersteuning aan de gewrichten van de hond. De orthopedische hondenkussens van MediDog worden aanbevolen door dierenartsen, bieden uw hond een hoog ligcomfort en kennen een lange levensduur.